Giải đáp| Nên cho bé bú theo nhu cầu hay theo cữ

Cho bé bú theo nhu cầu hay theo cữ là một trong những băn khoăn lớn của nhiều bậc cha mẹ, đặc biệt là những ai lần đầu chăm sóc con nhỏ. Mỗi phương pháp đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng, ảnh hưởng trực tiếp đến thói quen ăn uống cũng như sự phát triển của bé. Vậy đâu là cách cho bú phù hợp nhất? Hãy cùng tìm hiểu về vấn đề nên cho bé bú theo nhu cầu hay theo cữ trong bài viết dưới đây, để giúp mẹ đưa ra quyết định tốt nhất cho bé yêu.

1. Định nghĩa về bú theo nhu cầu, bú theo cữ

Trước khi tìm lời giải đáp cho thắc mắc nên cho bé bú theo nhu cầu hay theo cữ, ba mẹ cần hiểu rõ được định nghĩa về bú theo nhu cầu, bú theo cữ. 

1.1. Định nghĩa về bú theo nhu cầu

Bú mẹ theo nhu cầu (còn được gọi là “cho ăn đáp ứng”) là cách cho bé bú linh hoạt theo cơn đói của bé. Khi áp dụng phương pháp này, mẹ bắt đầu cho bé bú ngay khi bé có dấu hiệu đói mà không cần tuân theo lịch trình nghiêm ngặt. Bé có thể bú bất cứ lúc nào và bú đến khi cảm thấy thỏa mãn mà không bị giới hạn về thời gian hay số lần bú trong ngày.

Việc bú theo nhu cầu mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển của bé. Phương pháp này giúp bé nhận đủ lượng sữa cần thiết, hỗ trợ tăng trưởng và phát triển toàn diện. Đồng thời, bú theo nhu cầu còn giúp bé cảm thấy an toàn, được gắn kết với mẹ nhiều hơn, từ đó tạo sự thoải mái về mặt tinh thần. Đối với mẹ, việc cho bú theo nhu cầu giúp duy trì nguồn sữa ổn định, giảm nguy cơ tắc sữa và kích thích tiết sữa nhiều hơn.

Tuy nhiên, để phương pháp bú theo nhu cầu đạt hiệu quả, mẹ cần quan sát dấu hiệu đói sớm của bé như mút tay, chép miệng, quay đầu tìm ti mẹ,… Không nên đợi đến khi bé quấy khóc mới cho bú vì đây là dấu hiệu đói muộn. Nếu bé bú quá nhiều hoặc bú vặt, mẹ có thể điều chỉnh dần để tạo nhịp bú hợp lý hơn. Bú theo nhu cầu đặc biệt phù hợp với trẻ sơ sinh và là phương pháp giúp bé phát triển khỏe mạnh trong những tháng đầu đời.

1.2. Định nghĩa về bú theo cữ

Bú mẹ theo cữ là phương pháp cho bé bú vào các thời điểm cố định trong ngày, với khoảng cách giữa các cữ bú được tính từ thời điểm bắt đầu cữ bú trước đến khi bắt đầu cữ bú sau. Thông thường, lịch bú của bé có thể theo các mốc thời gian như 6h, 8h, 10h… hoặc 6h, 9h, 12h…, tùy vào từng bé và cách sắp xếp của mẹ.

Phương pháp bú theo cữ giúp mẹ kiểm soát được thời gian và lượng sữa bé bú mỗi ngày, từ đó tạo thói quen ăn uống khoa học, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Ngoài ra, việc có lịch bú cố định còn giúp bé có nhịp sinh hoạt ổn định, ngủ ngon giấc hơn và hạn chế tình trạng bú vặt.

Tuy nhiên, bú theo cữ cần được áp dụng linh hoạt để phù hợp với nhu cầu thực tế của bé. Nếu bé đói trước cữ bú hoặc chưa có dấu hiệu muốn bú đúng giờ, mẹ có thể điều chỉnh để đảm bảo bé luôn nhận đủ dinh dưỡng. Phương pháp này thường phù hợp với bé từ 2-3 tháng tuổi trở lên, khi bé đã bắt đầu quen với nhịp bú và tiêu hóa ổn định hơn.

2. So sánh bú theo nhu cầu và bú theo cữ

Khi nuôi con bằng sữa mẹ, nhiều mẹ băn khoăn không biết nên cho bé bú theo nhu cầu hay theo cữ để đảm bảo bé phát triển tốt nhất. Mỗi phương pháp đều có ưu, nhược điểm riêng và phù hợp với từng giai đoạn phát triển của bé. Bú theo nhu cầu giúp bé được ăn ngay khi đói, tạo cảm giác thoải mái, trong khi bú theo cữ giúp hình thành thói quen ăn uống khoa học. Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa hai phương pháp này, hãy cùng xem bảng so sánh dưới đây:

3. Nên cho bé bú theo nhu cầu hay theo cữ? Nên chọn phương pháp nào?

Nên cho bé bú theo nhu cầu hay theo cữ? Nên chọn phương pháp nào? Việc lựa chọn giữa bú theo nhu cầu hay bú theo cữ phụ thuộc vào độ tuổi, thể trạng và thói quen bú của từng bé. Mỗi phương pháp đều có những ưu điểm riêng, và không có cách nào là tốt nhất tuyệt đối cho tất cả các bé.

• Trong giai đoạn sơ sinh (0-3 tháng tuổi): Bé cần được bú mẹ thường xuyên để đảm bảo đủ dinh dưỡng. Lúc này, bú theo nhu cầu là phù hợp nhất vì dạ dày bé còn nhỏ, tốc độ tiêu hóa nhanh, bé cần bú nhiều lần trong ngày. Đồng thời, bú theo nhu cầu cũng giúp kích thích sữa mẹ tiết ra tốt hơn, đặc biệt với mẹ có ít sữa hoặc đang trong giai đoạn điều chỉnh nguồn sữa.
• Từ 3-6 tháng tuổi: Khi bé bắt đầu có nhịp sinh hoạt ổn định hơn, mẹ có thể dần điều chỉnh sang bú theo cữ để giúp bé hình thành thói quen ăn uống khoa học. Việc bú theo cữ giúp mẹ dễ kiểm soát thời gian, lượng sữa mỗi lần bú và tránh tình trạng bé bú vặt, ngủ không sâu giấc. Tuy nhiên, mẹ vẫn nên linh hoạt, nếu bé đói trước cữ bú hoặc chưa đến giờ bú mà bé không có dấu hiệu muốn bú thì có thể điều chỉnh phù hợp.
• Sau 6 tháng tuổi: Khi bé bắt đầu ăn dặm, việc bú sữa có thể kết hợp với bú theo cữ để tạo nhịp sinh hoạt cố định. Lúc này, mẹ có thể xây dựng lịch trình bú sữa xen kẽ với các bữa ăn dặm để đảm bảo bé nhận đủ dinh dưỡng mà không bị quá no hoặc quá đói.

Như vậy, bú theo nhu cầu phù hợp với trẻ sơ sinh, giúp đảm bảo lượng sữa cần thiết và hỗ trợ kích thích tiết sữa mẹ. Trong khi đó, bú theo cữ giúp bé có thói quen sinh hoạt điều độ và giúp mẹ dễ dàng sắp xếp thời gian chăm sóc con. Vì vậy, mẹ có thể kết hợp linh hoạt cả hai phương pháp, tùy vào từng giai đoạn phát triển của bé để đảm bảo bé bú đủ, phát triển khỏe mạnh và có nhịp sinh hoạt khoa học.

4. Dấu hiệu nhận biết bé no sữa hay chưa đủ sữa mẹ

Mẹ có thể nhận biết bé đã bú no hay chưa thông qua những biểu hiện cụ thể sau đây. Việc theo dõi kỹ các dấu hiệu này giúp mẹ điều chỉnh lượng sữa phù hợp, đảm bảo bé phát triển khỏe mạnh.

4.1. Dấu hiệu bé bú no sữa

• Bé tự nhả ti mẹ hoặc bình sữa: Khi đã bú đủ, bé sẽ tự nhả ti mẹ hoặc không còn hứng thú với bình sữa.
• Bé có biểu hiện thư giãn, thoải mái: Bé không còn quấy khóc, mặt thư giãn, bàn tay mở rộng, cơ thể thả lỏng.
• Ngủ ngon sau khi bú: Sau khi bú no, bé thường ngủ ngon, ít quấy khóc hoặc thức dậy ngay sau bú vì đói.
• Số lần đi tiểu đều đặn: Bé bú đủ sữa sẽ đi tiểu ít nhất 6 – 8 lần/ngày, nước tiểu có màu vàng nhạt hoặc trong, không có mùi nặng.
• Tăng cân ổn định: Nếu bé bú đủ sữa, cân nặng sẽ tăng đều theo tiêu chuẩn của WHO (trung bình khoảng 600 – 800g/tháng trong 6 tháng đầu).
• Phân mềm, có màu vàng hoặc xanh lục: Nếu bé đi phân mềm, màu vàng hoặc xanh lục, không quá lỏng hoặc quá đặc, chứng tỏ hệ tiêu hóa của bé hoạt động tốt, bú đủ lượng sữa cần thiết.

4.2. Dấu hiệu bé chưa bú đủ sữa mẹ

• Bé quấy khóc sau khi bú: Nếu bé vẫn cáu gắt, khóc dai hoặc liên tục tìm ti sau khi bú, có thể bé chưa bú đủ sữa.
• Thời gian bú quá ngắn hoặc quá dài: Nếu bé bú chưa đến 10 phút đã ngủ hoặc vẫn bú quá 40 phút mà chưa dừng, có thể lượng sữa không đáp ứng đủ nhu cầu của bé.
• Số lần đi tiểu ít: Nếu bé đi tiểu dưới 6 lần/ngày, nước tiểu màu vàng đậm, có mùi nồng thì có thể bé đang bú không đủ.
• Chậm tăng cân hoặc sụt cân: Nếu bé không đạt mức tăng cân tiêu chuẩn theo tháng hoặc sụt cân, mẹ cần kiểm tra lại lượng sữa bé bú hằng ngày.
• Phân khô, sẫm màu hoặc táo bón: Nếu bé đi phân khô, ít hoặc có màu sẫm, đây có thể là dấu hiệu bé không nhận đủ lượng sữa cần thiết.
• Bé ngủ không sâu, hay thức giấc: Nếu bé ngủ chập chờn, dễ tỉnh giấc và khó dỗ lại, có thể bé đang đói bụng.

5. Khoảng cách các cữ bú cho bé như thế nào là hợp lý?

Khoảng cách giữa các cữ bú của bé phụ thuộc vào độ tuổi, thể trạng và nhu cầu bú của từng bé. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể giúp mẹ xây dựng lịch bú hợp lý cho con.

Bé từ 0 – 1 tháng tuổi

• Số cữ bú: 8 – 12 lần/ngày.
• Khoảng cách giữa các cữ: 2 – 3 giờ/lần.
• Lượng sữa mỗi cữ bú: 45 – 88 ml.
• Lưu ý: Bé sơ sinh có dạ dày nhỏ và tốc độ tiêu hóa nhanh, do đó mẹ nên cho bé bú theo nhu cầu. Nếu bé ngủ quá 3 – 4 giờ mà chưa bú, mẹ nên đánh thức bé dậy bú để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng.

Bé từ 2 – 4 tháng tuổi

• Số cữ bú: 6 – 7 lần/ngày.
• Khoảng cách giữa các cữ: 3 – 4 giờ/lần.
• Lượng sữa mỗi cữ bú: 90 – 120 ml.
• Lưu ý: Bé bú hiệu quả hơn, thời gian bú có thể kéo dài và số lần bú trong ngày có thể giảm nhẹ. Mẹ vẫn nên cho bé bú theo nhu cầu để đảm bảo đủ sữa.

Bé từ 4 – 6 tháng tuổi

• Số cữ bú: 5 – 6 lần/ngày.
• Khoảng cách giữa các cữ: 4 – 5 giờ/lần.
• Lượng sữa mỗi cữ bú: 120 – 150 ml.
• Lưu ý: Đây là giai đoạn bé có thể bắt đầu ăn dặm nhưng sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng chính. Mẹ nên kết hợp giữa bú sữa và ăn dặm sao cho hợp lý.

Bé từ 6 – 12 tháng tuổi

• Số cữ bú: 4 – 5 lần/ngày.
• Khoảng cách giữa các cữ: 5 – 6 giờ/lần.
• Lượng sữa mỗi cữ bú: 150 – 180 ml.
• Lưu ý: Bé ăn dặm nhiều hơn, do đó lượng sữa có thể giảm dần. Tuy nhiên, sữa mẹ vẫn cần duy trì để bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho bé.

Như vậy việc nên cho bé bú theo nhu cầu hay theo cữ sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thói quen bú của bé, khả năng tiết sữa của mẹ và lịch sinh hoạt của gia đình. Cả hai phương pháp đều có những lợi ích riêng, quan trọng nhất là mẹ cần linh hoạt điều chỉnh để đảm bảo bé nhận đủ dinh dưỡng và phát triển khỏe mạnh. Hy vọng những chia sẻ trên của LOBO sẽ giúp ích cho ba mẹ khi chăm sóc bé yêu nhà mình.