Giải đáp| trẻ vừa bú mẹ vừa uống sữa công thức có cần uống nước không

Khi nuôi con bằng hình thức kết hợp giữa sữa mẹ và sữa công thức (bú hỗn hợp), nhiều bậc cha mẹ băn khoăn không biết liệu trẻ có cần bổ sung thêm nước hay không, đặc biệt là trong những tháng đầu đời. Việc cho trẻ uống nước tưởng chừng đơn giản nhưng nếu thực hiện sai cách có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bé. Vậy trẻ vừa bú mẹ vừa uống sữa công thức có cần uống nước không? Câu trả lời sẽ được LOBO giải đáp ngay dưới đây.

1. Đặc điểm nhu cầu nước của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Trước khi nắm được liệu trẻ vừa bú mẹ vừa uống sữa công thức có cần uống nước không, bạn cần hiểu về nhu cầu nước của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nước là thành phần vô cùng quan trọng đối với cơ thể người, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. So với người lớn, trẻ có tỷ lệ nước trong cơ thể cao hơn và nhu cầu nước theo trọng lượng cơ thể cũng lớn hơn. Việc cung cấp đủ và đúng cách lượng nước cần thiết giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và phòng ngừa nhiều vấn đề sức khỏe.

Ở trẻ sơ sinh, nước chiếm khoảng 75 – 80% trọng lượng cơ thể. Khi trẻ lớn dần, tỷ lệ này giảm xuống, nhưng vẫn cao hơn so với người trưởng thành (khoảng 60 – 65%). Với tỷ lệ nước cao như vậy, cơ thể trẻ rất nhạy cảm với tình trạng mất nước. Ngay cả một sự thiếu hụt nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có nhu cầu nước cao tính theo ml/kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày. Cụ thể:

• Trẻ dưới 6 tháng tuổi: Không cần uống thêm nước ngoài sữa mẹ hoặc sữa công thức. Nguồn sữa đã cung cấp đầy đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể trẻ.
• Trẻ từ 6 – 12 tháng tuổi: Nhu cầu khoảng 200 – 300 ml nước mỗi ngày, tùy thuộc vào chế độ ăn và lượng sữa trẻ bú. Có thể cho trẻ uống thêm nước sau các bữa ăn dặm để hỗ trợ tiêu hóa và vệ sinh khoang miệng.
• Trẻ trên 12 tháng tuổi: Nhu cầu nước được tính khoảng 90 – 120 ml/kg cân nặng mỗi ngày. Trẻ có thể uống nước trực tiếp từ ly hoặc bình, và cha mẹ nên giúp trẻ hình thành thói quen uống nước đều đặn trong ngày.

2. Thành phần nước trong sữa mẹ và sữa công thức

Nước là thành phần chủ yếu trong cả sữa mẹ và sữa công thức, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì cân bằng nước, hỗ trợ tiêu hóa, trao đổi chất và vận chuyển dinh dưỡng trong cơ thể trẻ sơ sinh.

Hàm lượng nước trong sữa mẹ

• Sữa mẹ chứa khoảng 87% – 90% là nước, tùy vào thời điểm trong ngày và giai đoạn tiết sữa.
• Sữa đầu (foremilk): Là dòng sữa chảy ra đầu tiên trong mỗi cữ bú, có hàm lượng nước rất cao, giúp trẻ giải khát và cung cấp lượng nước cần thiết cho cơ thể.
• Sữa cuối (hindmilk): Chứa nhiều chất béo và năng lượng hơn, vẫn có thành phần nước nhưng tỷ lệ thấp hơn so với sữa đầu.
• Nhờ chứa lượng nước dồi dào, sữa mẹ đủ cung cấp nhu cầu nước hoàn toàn cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi, kể cả trong điều kiện thời tiết nóng, nếu trẻ được bú theo nhu cầu.

Hàm lượng nước trong sữa công thức

• Tương tự như sữa mẹ, sữa công thức sau khi pha đúng tỉ lệ với nước cũng có thành phần nước chiếm khoảng 85% – 90% thể tích.
• Tỷ lệ pha chuẩn (thường được nhà sản xuất khuyến cáo): Khoảng 1 muỗng gạt ngang bột sữa tương ứng với 30ml nước.
• Khi pha đúng hướng dẫn, sữa công thức không chỉ cung cấp năng lượng, đạm, chất béo và vi chất dinh dưỡng, mà còn đáp ứng đầy đủ nhu cầu nước hàng ngày cho trẻ dưới 6 tháng tuổi.

Tuy nhiên, không nên pha loãng hơn chỉ định để tăng lượng nước, vì có thể làm giảm giá trị dinh dưỡng và gây mất cân bằng điện giải cho trẻ.

3. Vậy trẻ vừa bú mẹ vừa uống sữa công thức có cần uống nước không?

Trẻ vừa bú mẹ vừa uống sữa công thức có cần uống nước không? Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi nếu bú mẹ hoàn toàn, bú sữa công thức, hoặc bú kết hợp cả hai (bú hỗn hợp) đều không cần uống thêm nước. Bởi lẽ, cả sữa mẹ và sữa công thức sau khi pha đúng tỷ lệ đều chứa từ 85–90% là nước, đủ để đáp ứng nhu cầu nước của trẻ. Việc bổ sung nước ở giai đoạn này là không cần thiết, thậm chí có thể gây hại như loãng nồng độ natri trong máu, làm giảm cảm giác thèm bú, từ đó khiến trẻ bú ít đi, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển. Ngoài ra, việc uống nước sớm còn làm tăng gánh nặng cho thận khi cơ quan này chưa hoàn thiện chức năng lọc. Chỉ khi trẻ bắt đầu ăn dặm, thường là từ 6 tháng tuổi trở lên, mới nên cho trẻ uống nước với lượng nhỏ, phù hợp với độ tuổi và nhu cầu thực tế.

4. Tác hại nếu cho trẻ dưới 6 tháng uống nước không đúng cách

Việc cho trẻ dưới 6 tháng tuổi uống nước không đúng cách có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Ở độ tuổi này, hệ tiêu hóa và thận của trẻ còn non nớt, trong khi sữa mẹ hoặc sữa công thức đã cung cấp đầy đủ lượng nước cần thiết. Việc bổ sung nước ngoài không cần thiết và có thể dẫn đến các nguy cơ sau:

• Hạ natri máu (ngộ độc nước): Uống quá nhiều nước làm loãng nồng độ natri trong máu, gây mất cân bằng điện giải. Trẻ có thể xuất hiện các triệu chứng như bồn chồn, mệt mỏi, buồn ngủ bất thường, nôn ói, co giật, thậm chí hôn mê nếu tình trạng nặng.
• Tăng gánh nặng cho thận: Thận của trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn chỉnh, không thể lọc và bài tiết nước hiệu quả như người lớn. Việc uống thêm nước khiến thận phải làm việc quá sức, gây ảnh hưởng đến chức năng thận lâu dài.
• Cản trở hấp thu dinh dưỡng: Uống nước khiến trẻ no giả, giảm cảm giác thèm bú, từ đó bú ít sữa hơn. Điều này dẫn đến thiếu năng lượng, giảm hấp thu các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển toàn diện.
• Nguy cơ nhiễm khuẩn: Nước pha không đảm bảo vệ sinh có thể mang theo vi khuẩn, dễ gây tiêu chảy, nhiễm trùng đường ruột hoặc rối loạn tiêu hóa ở trẻ nhỏ.
• Gây rối loạn tiêu hóa: Hệ tiêu hóa của trẻ dưới 6 tháng tuổi còn yếu, việc đưa thêm nước vào dễ làm loãng dịch tiêu hóa, cản trở hoạt động enzym, dẫn đến đầy bụng, khó tiêu hoặc rối loạn phân.

5. Khi nào có thể bổ sung nước cho trẻ?

Việc bổ sung nước cho trẻ cần được thực hiện đúng thời điểm để đảm bảo an toàn và phù hợp với sự phát triển của cơ thể. Theo khuyến cáo của các chuyên gia nhi khoa, thời điểm thích hợp để bắt đầu bổ sung nước cho trẻ là khi trẻ được khoảng 6 tháng tuổi, tức là khi trẻ bắt đầu bước vào giai đoạn ăn dặm.

Từ 6 tháng tuổi trở lên, ngoài sữa mẹ hoặc sữa công thức, trẻ bắt đầu làm quen với các loại thức ăn đặc hơn như bột, cháo, rau củ nghiền… Vì vậy, cơ thể trẻ sẽ cần thêm một lượng nước nhỏ để hỗ trợ tiêu hóa, làm sạch khoang miệng sau ăn và duy trì cân bằng nước trong cơ thể. Lúc này, cha mẹ có thể cho trẻ uống từng ngụm nhỏ nước lọc đã đun sôi để nguội, khoảng 15–30 ml sau mỗi bữa ăn dặm, và tăng dần theo độ tuổi cũng như nhu cầu.

Tuy nhiên, lượng nước bổ sung nên được kiểm soát hợp lý, không thay thế cho sữa – vẫn là nguồn dinh dưỡng chính trong năm đầu đời. Đặc biệt, không nên ép trẻ uống quá nhiều nước, và cần theo dõi dấu hiệu khát hoặc mất nước như môi khô, ít tiểu, nước tiểu sẫm màu… để điều chỉnh phù hợp.

6. Lưu ý quan trọng ba mẹ cần biết khi cho trẻ uống nước

Dưới đây là những lưu ý quan trọng mà ba mẹ cần biết khi cho trẻ uống nước, giúp đảm bảo an toàn và phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ:

• Trẻ dưới 6 tháng tuổi không cần uống thêm nước: Trong giai đoạn này, sữa mẹ hoặc sữa công thức đã cung cấp đầy đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể trẻ. Việc cho trẻ uống thêm nước có thể gây loãng natri máu, ảnh hưởng đến hoạt động của não và thận, thậm chí dẫn đến ngộ độc nước nếu nghiêm trọng.
• Chỉ nên bắt đầu cho trẻ uống nước từ 6 tháng tuổi trở lên: Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, có thể cho uống nước lọc đun sôi để nguội với lượng nhỏ, khoảng 15–30 ml/lần, sau bữa ăn để hỗ trợ tiêu hóa và làm sạch khoang miệng. Tăng dần lượng nước theo độ tuổi và nhu cầu thực tế của trẻ.
• Không thay thế sữa bằng nước: Dù trẻ đã biết uống nước, sữa mẹ hoặc sữa công thức vẫn là nguồn dinh dưỡng chính trong năm đầu đời. Không nên để trẻ uống nước quá nhiều, dẫn đến no bụng, bú ít, gây thiếu hụt năng lượng và dưỡng chất.
• Sử dụng nước an toàn, hợp vệ sinh: Chỉ nên dùng nước đun sôi để nguội để cho trẻ uống, tuyệt đối không dùng nước lã hoặc nước chưa qua xử lý, vì hệ miễn dịch của trẻ còn yếu, dễ bị nhiễm khuẩn, tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa.
• Tập cho trẻ thói quen uống nước đúng cách: Từ 1 tuổi trở đi, ba mẹ có thể giúp trẻ hình thành thói quen uống nước đều đặn trong ngày, thay vì chỉ uống khi khát. Có thể sử dụng cốc nhỏ, bình tập uống để trẻ học cách tự uống nước, đồng thời hạn chế nước ngọt và nước có gas.
• Theo dõi dấu hiệu mất nước ở trẻ: Nếu thấy trẻ có biểu hiện như khô môi, tiểu ít, nước tiểu sẫm màu, mắt trũng hoặc quấy khóc bất thường, có thể là dấu hiệu trẻ đang thiếu nước. Khi đó, cần tăng cường bổ sung nước theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Tã bỉm Lobo là lựa chọn đáng tin cậy dành cho các bậc cha mẹ hiện đại, mang đến sự thoải mái tối đa và bảo vệ toàn diện cho làn da nhạy cảm của bé. Với thiết kế mỏng nhẹ, thoáng khí cùng khả năng thấm hút vượt trội, tã Lobo giúp bé luôn khô ráo, dễ chịu suốt nhiều giờ liền – kể cả vào ban đêm hay khi vận động. Hiện thương hiệu cho ra mắt đa dạng dòng sản phẩm để cha mẹ lựa chọn như: Lobo Crystal, Lobo Nature, Lobo Gold, Lobo Diamond. 

Bài viết của LOBO đã giải đáp chi tiết vấn đề trẻ vừa bú mẹ vừa uống sữa công thức có cần uống nước không? Việc cho trẻ uống nước đúng thời điểm, đúng cách không chỉ giúp duy trì sức khỏe mà còn góp phần hình thành thói quen tốt cho trẻ sau này. Ba mẹ cần lưu ý các mốc phát triển để hỗ trợ trẻ an toàn và hiệu quả nhất.